1. Vì sao sắt cần thiết cho bà bầu?

Do những thay đổi đang diễn ra trong cơ thể khi mang thai, phụ nữ mang thai là một trong những nhóm có nguy cơ thiếu sắt thai kỳ. Thiếu sắt thường xảy ra nhiều nhất là vào sau tuần thứ 10 của thai kỳ khi nhu cầu của thai nhi bắt đầu tăng cao do sự cần thiết của máu trong việc hoàn thiện các bộ phận quan trọng của em bé. Bác sĩ sản khoa khuyên mẹ từ tuần 12 của thai kỳ nên bổ sung canxi.

Sắt đóng vai trò quan trọng trong các hoạt động của hệ tim mạch và hệ thần kinh, trong hệ miễn dịch của cơ thể và trong sự phát triển của các cơ quan nhận thức. Sắt và Axit folic có chức năng cần thiết cho sự phát triển và phân chia tế bào, cần cho sự hình thành của tế bào máu. Hậu quả của thiếu sắt và axit folic ở phụ nữ mang thai sẽ gây nên thiếu máu hồng cầu dẫn đến nguy cơ sẩy thai cao, sinh non, sinh con nhẹ cân. Ở em bé, có thế gây nên khuyết tật của ống thần kinh thai nhi (nứt đốt sống và não úng thủy).

Sắt và axit folic là vi chất quan trọng đối với sự hoàn thiện của thai nhi

Nứt đốt sống có thể xảy ra ở bất cứ đốt sống nào nhưng thông thường nhất là ở dưới thắt lưng và mức độ nghiêm trọng tùy thuộc vào số lượng mô thần kinh bị phô bày. Triệu chứng của tật nứt đốt sống có thể là liệt 2 chân, tiêu, tiểu không kiểm soát được hay não úng thủy (não có nước).

Sự không hoàn thiện của ống thần kinh (ống thần kinh đóng không kín) xảy ra vào ngày thứ 28 sau thụ thai. Do vậy, phải bổ sung sắt acid folic trước khi thụ thai thì mới có hiệu quả dự phòng khuyết tật ống thần kinh cho thai nhi. Những bà mẹ có nồng độ sắt và acid folic trong máu thấp có nhiều nguy cơ sinh con bị nứt đốt sống.

Sắt giúp hạn chế triệu chứng tăng động, giảm chú ý ở trẻ nhỏ

Sắt cũng cần thiết cho sự hoạt động của hệ thần kinh trung ương. Đó là tham gia vào việc sản xuất các màng bọc myelin của các sợi thần kinh và duy trì chức năng thích hợp của chúng. Ở trẻ em bị ADHD, nồng độ sắt thấp hơn đã được ghi nhận so với nhóm đối chứng. 84% trẻ em bị ADHD có nồng độ giảm của sắt, trong khi ở nhóm trẻ em khỏe mạnh, tình trạng này xảy ra ở 18%.

Vì thế, việc mẹ bầu bổ sung sắt đầy đủ khi mang bầu có thể giúp bé nhận được đầy đủ dưỡng chất này từ khi còn trong bụng mẹ để đảm bảo cho quá trình phát triển trí não của bé sau khi ra đời được tốt nhất.

2. Nhu cầu về sắt, canxi của phụ nữ mang thai, thuốc sắt nên uống khi nào?

Giai đoạn mang thai của thai kỳ người mẹ phải dùng máu nuôi dưỡng cơ thể và cả em bé. Thiếu sắt thường xảy ra nhiều nhất là vào sau tuần thứ 10 của thai kỳ.

• Nhu cầu sắt ở phụ nữ mang thai: 28mg sắt và 400mcg acid folic/ngày. Trong những trường hợp thiếu máu sẽ căn cứ trên chỉ định của bác sĩ.
• Nhu cầu sắt trung bình của người trưởng thành: 14mg sắt và 180-200 mcg/ngày

3. Bà bầu cần bao nhiêu sắt là đủ?

Đối với những phụ nữ mang thai đã có tiền sử thiếu sắt nghiêm trọng từ trước khi có bầu, có thể bổ sung gấp đôi hàm lượng kiến nghị ở trên để đảm bảo đủ lượng máu dự trữ cho cả mẹ và em bé. Nên uống sắt vào bữa sáng hoặc trưa, tránh uống sắt ngay sau khi vừa uống viên bổ sung canxi.

4. Nên chọn thuốc sắt dạng nước hay thuốc sắt dạng viên?

Trên thị trường hiện nay sắt được bào chế dưới 2 dạng: sắt nước và sắt viên.

Sắt nước có ưu điểm là dễ hấp thu, ít gây táo bón, bà bầu uống sắt nước sẽ không sợ nóng nhưng sắt nước có một hạn chế là khó uống.

Sắt viên có ưu điểm là dễ uống, không gây buồn nôn nhưng hấp thu kém và gây nóng nhiều hơn sắt nước.

5. Uống sắt như thế nào cho đúng?

Khi bổ sung hàm lượng sắt cho cơ thể mẹ bầu cần lưu ý những điều sau:

• Không dùng sắt cho bà bầu cùng thời điểm với sữa, cà phê, nước trà, thuốc bổ sung canxi hay thực phẩm giàu canxi vì canxi làm cản trở khả năng hấp thụ sắt.
• Nên uống viên sắt lúc bụng đói sau ăn sáng khoảng 1 đến 2 tiếng để cơ thể hấp thu sắt tốt nhất, tránh được các tác dụng phụ như đầy bụng, khó tiêu và uống kèm với các loại nước giàu vitamin C như nước cam, nước chanh, nước hoa quả để khỏi bị táo bón.
• Khi uống viên bổ sung sắt cần uống nhiều nước và ăn những thực phẩm giàu chất xơ để phòng ngừa táo bón. Đặc biệt chỉ uống thuốc bằng nước đun sôi để nguội, tránh sử dụng trà hay cà phê vì sẽ làm giảm sự hấp thụ sắt.
• Trước khi sử dụng thuốc bổ sung sắt nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa. Khi sử dụng thuốc phải tuân thủ theo chỉ định của thầy thuốc tránh bổ sung sắt quá liều lượng có thể gây ra nguy cơ xơ gan, bệnh cơ tim, đái tháo đường

Đối với phụ nữ ở độ tuổi sinh đẻ, ngay từ khi có kế hoạch có thai các chuyên gia cho rằng nên bổ sung sắt từ trước khi có bầu từ 3 đến 6 tháng và duy trì việc này trong suốt thai kỳ và sau khi sinh ít nhất 6 tháng. Việc bổ sung sắt thực sự rất cần thiết ngay từ những ngày đầu tiên của thai kỳ bởi nó ảnh hưởng trực tiếp đến việc hoàn thiện hệ thần kinh và não bộ của thai nhi cũng như sức khỏe của mẹ.

6. Năm cách chọn sắt, canxi tốt cho bà bầu hiệu quả

Sắt nào tốt là băn khoăn của rất nhiều mẹ bầu, đặc biệt là những mẹ mang thai lần đầu. Theo các chuyên gia, sắt tốt cho mẹ bầu phải đảm bảo được những yếu tố sau:

Hàm lượng sắt chuẩn nhất theo khuyến cáo của WHO là một viên sắt phải chứa đầy đủ: 28mg-30mg sắt và 400 mcg axit folic. Nhiều hơn hoặc ít hơn hàm lượng trên đều có thể gây những tác động không tốt đến cơ thể mẹ bầu. Trong những trường hợp bị thiếu máu nặng, cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.

Sắt viên hoặc sắt nước chứa đồng thời axit folic được nhiều chuyên gia khuyên đến mẹ bầu. Vì bên cạnh sắt, axit folic là chất cần hấp thụ cho thai kỳ ngay từ khi có ý định mang thai. Bên cạnh hỗ trợ cơ thể tạo máu, ngăn ngừa thiếu máu thiếu sắt, axit folic còn là lá chắn bảo vệ cho thai nhi tránh khỏi dị tật bẩm sinh của não và cột sống.

Mẹ bầu không nên lựa chọn những sản phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ hoặc những sản phẩm sắt chưa được khuyến nghị đầy đủ. Cần lựa chọn các sản phẩm đã được nghiên cứu lâm sàng, dễ hấp thụ và được khuyến cáo sử dụng cho bà bầu.

Mẹ hãy tìm sản phẩm bổ sung có chứa thành phần là sắt hữu cơ để đảm bảo sự hấp thụ tốt nhất cũng như mang đến cho thai kỳ một cơ thể khỏe mạnh suốt thai kỳ.